31 sierpnia tego roku w Sydney i Londynie obchodzono 150 rocznicę urodzin Elizabeth von Arnim, angielskiej pisarki żyjącej na przełomie XIX i XX wieku, której książki po latach zapomnienia pojawiają się w księgarniach świata w nowych wydaniach i różnych językach. Ukazały się też nowe jej biografie, kolejne publikacje naukowe, jej twórczość zainteresowała nowe pokolenie czytelników.

Bardzo wielu z nich już wie o czym informuje na internetowych forach, że Elizabeth von Arnim, (po drugim mężu Russell) jako pisarka narodziła się w dawnej pomorskiej wiosce Nassenheide, majątku należącym do jej pierwszego męża, w dzisiejszych Rzędzinach leżących w podszczecińskiej gminie Dobra. Tam z żony hrabiego, gospodyni majątku, po wydaniu pierwszej bestsellerowej książki „Elizabeth and Her German Garden”, przemieniła się w pisarkę znaną w Europie i Ameryce, nawet w Japonii. Na pomorskiej prowincji mieszkała kilkanaście lat, napisała tam ok. ośmiu powieści. Niektórym bohaterom nadała rysy poznanych tu ludzi, wiele z opisanych przypadków były jej życiowymi doświadczeniami. Także z dzisiejszych Rzędzin. „Wszystko tu było - spokój i szczęście, i życie pełne sensu”, napisała w debiutanckiej książce, która jest na wpół autobiograficzną powieścią.

Tu, czyli w okolicach Dobrej, które rozsławiła przede wszystkim w dwóch pierwszych książkach „Elizabeth i jej ogród” i „Samotne lato” są już dwa jej pomniki. Jedyne w świecie. Pierwszy stanął w ub. roku w otoczeniu pięknej różanki, obok kościoła w Buku, do którego pisarka - hrabina jeździła na nabożeństwa i który też opisała w książkach, i gdzie prawie wszystko, łącznie z emporą zachowało się od jej czasów. Drugi, wykonany również przez szczecińskiego artystę Bohdana Ronina-Walknowskiego odsłonięty został przed budynkiem Urzędu Gminy w Dobrej 29 września br. W ten sposób gmina kierowana przez wójta Teresę Derę uhonorowała rocznicę urodzin pisarki.

Od trzech lat inspiruje ona do działań oraz patronuje wielu akcjom kulturalnym, społecznym, ekologicznym, realizowanym niekiedy razem z niemieckimi sąsiadami, zaprzyjaźnioną gminą Blankensee, dokąd przed laty sięgały ziemie Arnimów. Elizabeth, której śladów szukają tutaj miłośnicy jej twórczości z całego świata, po której został jeszcze park ze starymi drzewami będący częścią jej rozsławionego książką ogrodu, wniosła wiele nowego w życie dzisiejszej pomorskiej prowincji.

W ub. roku w Cambridge odbyła się ważna konferencja poświęcona twórczości pisarki z Rzędzin, powstało międzynarodowe stowarzyszenie, w przyszłym roku następna konferencja w Stanach Zjednoczonych. Na deskach różnych teatrów wznawiana jest sztuka  - adaptacja bardzo lubianej przez czytelników książki z akcją umieszczoną w Portofino „Czarowny kwiecień”.

W Polsce ukazało się dotąd niewiele przekładów książek tej autorki. Po sukcesie filmu „Czarowny kwiecień” na początku lat 90. wyszło polskie wydanie tej powieści, także ostatniej pt. „Urodziny Fanny” (oryginalny tytuł "Mr Skeffington”). W 2011 roku nakładem Wydawnictwa Ewy Malinowskiej-Grupińskiej ukazała się debiutancka książka „Elizabeth i jej ogród”, wydawcą drugiej jej części pt. „Samotne Lato” z ub. roku jest Urząd Gminy Dobra. W tym roku jeszcze powinno się ukazać tłumaczenie najbardziej autobiograficznej pozycji z 1936r., którą wyda Stowarzyszenie Dziennikarzy RP Pomorze Zachodnie w Szczecinie. W przyszłym roku też odbędzie się organizowany przez gminę Dobra z wielkim rozmachem kolejny „Festiwal róż”, też pod patronatem angielskiej pisarki, która ze wszystkich kwiatów najbardziej ukochała róże.

Tekst i foto: Elżbieta BRUSKA